Tijdens de parochiedag in de Rafaelkerk op 18 september bogen Utrechtse katholieken zich over de vraag hoe kerken in samenwerking met medeburgers en organisaties bij kunnen dragen aan een duurzaam, sociaal rechtvaardig en klimaatneutraal Utrecht in 2030Na een korte inleiding op het project Duurzaam Utrecht 2030 (zie bovenstaande poster) en uitleg over een rollenspel gingen vijf deelnemers met Ineke Malsch en elkaar in gesprek. In de wandelgangen gaven nog eens vijf tot tien van ongeveer 500 aanwezigen hun mening over duurzaamheid en de rol van kerken en parochianen. De volgende suggesties borrelden op.

Gemeentepolitiek

De gemeente zou de stad minder vol moeten bouwen en meer groen aanleggen in de wijken en buurten. Verschillende mensen zijn tegen uitbreiding van de stad en willen minder ambitieuze groeiplannen.

Eigen activiteiten

Alle deelnemers zijn actief betrokken bij een of meer van de Utrechtse RK geloofsgemeenschappen (o.a. Rafael, Nicolaas-Monica-Jacobus, English Mass en Aloysius). Een deelnemer promoot dat mensen met een beperking werk krijgen, en draagt zo bij aan duurzame ontwikkelingsdoelen 8 (waardig werk en economische groei) en 10 (ongelijkheid verminderen). Een ander geeft online onderwijs op het gebied van projectmanagement op het gebied van gezondheidszorg en milieu, en werkt aan onderzoek op het gebied van duurzame steden (duurzame ontwikkelingsdoel 11).

Groene RK kerk in Utrecht

Tot februari 2023 werkt een groepje studenten milieukunde van de HAS Hogeschool aan een advies aan het parochiebestuur om de Augustinuskerk te verduurzamen. De Rafaelkerk is al praktisch in onderhoud. Het parochiebestuur overweegt een voorstel om zonnepanelen op het dak te leggen, eventueel in combinatie met energieopslag in accu’s. Haalbaarheid hangt ook samen met de toekomst van de RK kerk in Utrecht en plannen voor kerksluiting, waarover de besluitvorming nog loopt.

Deelnemers stelden een aantal concrete stappen voor om de vieringen en activiteiten in onze eigen kerken op korte termijn duurzamer te maken, onder andere LED lampen, Fair trade koffie en thee, de verwarming lager in de winter, of sommige kerkgebouwen sluiten en samen kerken in de koude winterperiode. Achteraf opperde iemand dat de Catharinakathedraal vanwege hoge energiekosten en relatief beperkte bezoekersaantallen misschien toch beter overgedragen zou kunnen worden aan het Catharijneconvent. Gezien de stevige discussie enkele jaren geleden over dit vroegere voornemen van het parochiebestuur lijkt de kans hierop vrij klein.

Of het Martinus+ magazine voldoende aandacht besteed aan duurzaamheid kwam ter sprake. De redactie bericht regelmatig over groene kerken en duurzame activiteiten. Sommigen misten berichten over concrete duurzame activiteiten van RK geloofsgemeenschappen in Utrecht, en over welke bezuinigingsmogelijkheden er zijn.

Het aantal gelovige immigranten uit katholieke landen en gemeenschappen neemt toe. Hun gemiddelde leeftijd is lager dan van Nederlandse katholieken, waardoor ze bijdragen aan verjonging van de RK kerk in Utrecht. Deze mensen zouden meer bij de dialoog over duurzaamheid betrokken moeten worden. Kunnen er meer Engelstalige artikelen in Martinus+ geplaatst worden? Of kan het hele blad automatisch in het Engels vertaald worden en op de website van katholiekutrecht.nl geplaatst worden? De redactie zal er over nadenken.

Sommigen verwachten een actievere rol van de kardinaal om leiding te geven aan verduurzaming van de RK kerk. Het is niet duidelijk welk beleid het aartsbisdom Utrecht momenteel voert.

Groene RK wereldkerk

Verschillende internationale organisaties proberen kerken en regionale organisaties rond de tafel te krijgen om over duurzaamheid te praten, waaronder het Global Institute of Church Management en de universiteit van Notre Dame (Verenigde Staten). In duizenden onderzochte projecten op het gebied van duurzame steden in de wereld blijken maar heel weinig geloofsgemeenschappen actief te zijn. Dit is des te schrijnender omdat de RK kerk naar verluidt de derde grootste landeigenaar ter wereld is. Desondanks zitten niet veel RK vertegenwoordigers aan tafel bij overleg over duurzame steden. Als de RK kerk zich uit zou spreken over verduurzaming zou dat de transitie naar een duurzamere wereld kunnen versnellen.

Achtergrond

De workshop Duurzaam Utrecht 2030 is georganiseerd door Ineke Malsch en Chantal Pires-Gaspar Goetheer. De workshop vond plaats op 18 september 2022, tijdens de parochie-dag van de Sint Martinusparochie Utrecht in de Rafaelkerk. Lees meer over Duurzaam Utrecht 2030 op de website.